پرسش این است که هیپنوتیزم چیست و چگونه اثر می کند؟ هیپنوتیزم، حالتی طبیعی از ذهن است که طی آن، ذهن روی موضوع خاصی متمرکز می گردد، آگاهی محیطی کاهش می یابد، تغییرات مفیدی در امواج مغزی ایجاد می شود و تلقین پذیری در مورد موضوعات مورد توافق فرد افزایش می یابد. براساس آمار سازمان بهداشت جهانی، 90 درصد جمعیت عمومی، توانایی هیپنوتیزم شدن دارند. هیپنوتیزم، یک حالت کاملاً طبیعی ست که تقریباً همه، آن را تجربه نموده اند. به عنوان نمونه آن چه ما هیپنوتیزم حین رانندگی می نامیم، یک حالت هیپنوتیزمی خود به خود است؛ شما پشت فرمان می نشینید و تا مقصد به سلامت رانندگی می کنید، در حالی که غرق در افکار خویش هستید و به یاد نمی آورید چه زمانی از چهارراه عبور کردید و یا چه موقع به سمت خیابان مورد نظر پیچیدید؛ گویی اتومبیل شما به طور خودکار هدایت می شود! وقتی غرق مطالعه ی یک کتاب، گوش کردن به موسیقی دلخواه، تماشای یک فیلم یا هر فعالیت مورد علاقه ی دیگری می شوید و ارتباط تان با محیط اطراف کاهش می یابد، در حالت هیپنوتیزم طبیعی قرار گرفته اید. در چنین حالتی ممکن است کسی شما را صدا بزند اما حتی متوجه او نشوید و صدایش را نشنوید.

 

کسانی که توانایی هیپنوتیزم پذیری مناسبی دارند، هر وقت به شدت روی موضوعی متمرکز می شوند( آن چنان که جذب موضوع گردند)، به طور خودکار به حالت هیپنوتیزم طبیعی فرو می روند. علت اصلی اثربخشی هیپنوتیزم، آن است که وقتی شخص در حالت هیپنوتیزمی قرار می گیرد، ذهنش آمادگی بیش تری برای پذیرش پیشنهادات و تلقینات درمان گر دارد. در حالت هیپنوتیزمی، تلقینات مثبت و درمانی به لایه های عمیق ذهن ( جایی که یادگیری واقعی اتفاق می افتد) نفوذ می کنند. پژوهش ها نشان داده که نمی توان سوژه ی تحت هیپنوتیزم را وادار به انجام رفتاری برخلاف ارزش های اخلاقی او نمود. بنابراین هیپنوتیزم به هیچ وجه ابزاری برای اعتراف گرفتن یا سوء استفاده نیست.

 

قسمت عمده ی افکار، احساسات، هیجانات و رفتارهای ما ریشه در بخشی از ذهن به نام« ناخودآگاه» دارد، بنابراین اگرچه ما آن افکار و احساسات را تجربه می کنیم اما در بیش تر موارد از علت واقعی آن ها بی اطلاعیم. ارتباط بین ذهن خودآگاه و ناخودآگاه، به گونه ای ست که گویی در حالت هوشیاری معمولی، درب یک طرفه ای بین این دو وجود دارد و اطلاعات، تنها از ناخودآگاه به خودآگاه منتقل می شود. در برخی مواقع هم چون خواب طبیعی، موقتاً امکان دسترسی به « ناخودآگاه» فراهم می شود و برخی از محتویات ناخودآگاه، به صورت رؤیاهای شبانه نمایان می شوند. زمانی که شخص در حالت هیپنوتیزمی قرار دارد، این درب به گونه ای باز می شود که می تواند تلقینات مفید را به درون ذهن ناخودآگاه وارد نمود. می توان خاطرات سرکوب شده را بازیابی کرد و با تکنیک های موجود، از میزان آسیب زایی و آزاردهندگی آن ها کاست؛ بدین ترتیب اگرچه این خاطرات هم چنان وجود دارند اما دیگر برای فرد، ناخوشایند و ناراحت کننده نیستند.

 

درمان گر هیپنوتیزمی با هدایت توجه و تمرکز فرد روی یک موضوع خاص، او را وارد این حالت طبیعی ذهن می نماید. هیپنوتیزم در حوزه ی بیماری های کودکان، نوجوانان و بزرگسالان کاربردهای بسیاری دارد. برخی از مهم ترین کاربردهای هیپنوتیزم، عبارتند از کاهش وزن، ترک سیگار، تقویت اعتماد به نفس و عزت نفس، اصلاح یادگیری و عملکرد تحصیلی، کاهش اضطراب، کنترل درد، درمان اضطراب جدایی، برطرف نمودن ترس ها و انواع فوبی ها، کنترل استرس، درمان بی خوابی و سایر اختلالات خواب، تخفیف علائم جسمی بیماری ها، کنترل هیجانات، حفظ کارآیی مناسب به هنگام نوسانات خُلقی، تسریع بهبود بیماری ها و ...