یک - دگر هیپنوتیزم

 

 استفاده از توضیحات کلامی و غیر کلامی

 

در این نوع هیپنوتیزم فرد هیپنوتیزم کننده و هیپنوتیزم شونده افراد جداگانه‌ای هستند که در آن هیپنوتیزم کننده به عنوان عامل با استفاده از روشهای معمول خود را (هیپنوتیزم شونده) را به حالتهای هیپنوتیزم وارد می‌کند. هیپنوتیزم کننده ممکن است روشها و تکنیکهای مختلفی را بکار ببرد تا به حالت دلخواه برسد. برخی از هیپنوتیزم کننده‌ها از تلقینات شفاهی استفاده می‌کنند. به این نوع تلقی توجه کنید: " به من نگاه کن ، به چشمهای من نگاه کن و غیر از خواب فکری ذهنت راه نده ، شما حالتی از سنگینی در پلکهای چشم و خستگی در چشمان خود احساس می‌کنید، چشمهایتان دارند سنگین می‌شوند سنگین و سنگین‌تر ، چشمهایتان بهم می‌خورند و نزدیک است که با اشک چشم خیس شود. بله چشمهایتان دارند خیس می‌شوند، من می‌بینیم که چشمهایتان از فرط خواب رویهم می‌افتند و خیس می‌شوند، دید شما به تاریکی می‌گراید و چشمانتان در حال بسته شدن هستند، دارند بسته می‌شوند و شما سنگینی پلکهایتان را احساس می‌کنید، چشمانتان بسته شده‌اند و ... . در نمونه بالا از تلقینات شفاهی استفاده شده اس 

 

برخی هیپنوتیزورها از روشهایی استفاده می‌کنند که کمتر نیاز به توضیحات شفاهی داشته باشد و معمولا فرد هیپنوتیزم شونده را متوجه رفتارهایی در خود می‌کنند که القای حالت آرامش را به او به همراه دارد. اصواتی که هیپنوتیزور استفاده می‌کند جملات خاصی نیست، اما معنای آرامش و دوستی را به همراه دارد مثل یک تنفس عمیق و آرام و ... .روشهای هیپنوتیزم کردن فرد دیگر از جهات دیگر نیز ممکن است متفاوت باشد. برخی خوابانیدن و دراز کشیدن هیپنوتیز شونده را ترجیح می‌دهند و برخی دیگر سوژه خود را روی صندلی می‌نشانند. اما بطور کلی استفاده از هر کدام از این روشها باید بر اساس ویژگیهای هیپنوتیزم شونده صورت بگیرد. افراد هیجان‌زده و غیر عادی بهتر است روی صندلی بنشینند

 

 استفاده از شی یا چشمان هیپنوتیزور

 

برخی از افراد هیپنوتیزم کننده از چشمان خود به عنوان نقطه‌ای که هیپنوتیزم شونده باید به آن خیره شود استفاده می‌کنند. و برخی اشیا دیگر را ترجیح می‌دهند. در استفاده از یک شی برای خیره شدن ، یک شی مثل مداد ، کلید ، سکه در فاصله 25 سانتیمتری او قرار می‌دهند و از او می‌خواهند به نقطه‌ای روی آن شی خیره شود. به این تلقینات توجه کنید: ببین من این شی را مقابل چشمانت می‌گیرم شما باید به این چیز که در دست دارم نگاه کنید، صدای مرا می‌شنوید. اگر نگاهتان از این نقطه منحرف شد زود نگاهتان را به طرف آن برگردانید و این حالت را ادامه دهید. دقت کنید و به صدای من گوش کنید. می‌خواهم که به حالت آزاد دراز بکشید، بدن خود را شل کنید. در تمام اعضای بدن خود حالت سستی و رخوت احساس می‌کنید و هر چه می‌گذرد بیشتر و بیشتر بدنتان بیحال می‌شود. اگر به این چیز نگاه خود را ثابت نگاه داشته و به صدای من گوش کنید لحظه به لحظه شل‌تر و بی‌حال‌تر می شوید

 

 استفاده از روش حرکتی

 

در یک روش دیگر که به روش حرکتی معروف است از هپینوتیزم شونده خواسته می‌شود مثلا دستهای خود را که روی زانوهایش گذاشته مورد توجه و تمرکز قرار دهد و به تغییرات آنها دقت کند. به این تلقین توجه کنید. "می‌خواهم به راحتی روی صندلی بنشینید و بطور کامل بدنتان را آزاد و شل کنید. کف هر دو دست خود را روی زانوان بگذارید و با این عمل مراقب دستهای خودتان هستید و متوجه می‌شوید که به راحتی می‌توانید دستهایتان را نگاه کنید. به چیزی فشار می‌دهید و شاید هم پارچه شلوارتان را که دستهایتان روی آن است حس می‌کنید و یا گرمای شلوارتان را احساس می‌کنید. می‌خواهم این احساسات را که شرح دادم شما خودتان هم ببینید شاید تغییراتی در دست خود حس می‌کنید. بطور دائم به دستهای خود نگاه کنید و ببینید چقدر آرام هستند کوچکترین حرکاتی در دستهایتان نیست و ... . هیپنوتیزم کننده به هیپنوتیزم شونده القا می‌کند که دستهایش رفته رفته کاملا بی حرکت و ساکن می‌شوند.اگر عامل در طی جریان تلقین متوجه برخی حرکات مثل خمیازه و ... در سوژه شد باید آنها را تقلید کند و در ادامه می‌افزاید، دقت کنید که کدام قسمت از دستان شما حرکت می‌کنند. شاید انگشت سبابه یا انگشت کوچک و یا شست ، بیشتر دقت کنید." با ادامه این تلقینات انگشتان کم‌کم از یک دیگر فاصله می‌گیرند و هیپنوتیزم کننده شروع به دادن تلقیناتی بر بلند شدن انگشتان دستها و بازوها می‌کند

 

دو- خود هیپنوتیزم

 

روشهایی مشابه با روشهای دگر هیپنوتیزمی وجود دارد که برای خود هیپنوتیزمی بکار می‌روند. با این تفاوت که در اینجا هیپنوتیزم کننده و هیینوتیزم شونده یک نفر است. هر چند موفقیتهایی در این زمینه حاصل می‌شود، اما معمولا متخصصین معتقدند برای حصول نتیجه بهتر است لازم است فرد مبتلا توسط یک هیپنوتیزم کننده ، هینوتیزم شده باشد و در صورتی که تلقینات پس هیپنوتیزمی مبنی بر امکان خود هیپنوتیزمی به او داده شده باشد نتیجه بهتری حاصل خواهد شد. در هر حال آشنایی کامل فرد با هیپنوتیزم ، روشهای آن و حالات مختلف آن در اجرای خود هیپنوتیزمی ضروری است

 

سه - هیپنوتراپی

 

درمان با روشهای هیپنوتیزم مساله‌ای است که مدتهاست توجه متخصصان را به خود جلب کرده است. روشهای اجرای هیپنوتیزم در این حالت با روشهای دگر هیپنوتیزم تفاوتی ندارد تنها هدف از هیپنوتیزم در اجرای این روشها درمان سوژه است. سوژه ممکن است از بیماریهای مختلف جسمی و روحی رنج ببرد. متخصصان هیپنوتراپی از این روش برای کاهش اضطراب فرد ، رفع خاطرات آزار دهنده فرد در گذشته و سایر مشکلات روانی و همچنین درمان مشکلات جسمی و یا آماده ساختن او برای یک جراحی ، اعمال دندانپزشکی ، زایمان و ... استفاده می‌کنند

 

چهار - هیپنوتیزم گروهی

 

در این حالت همان روشهای دگر هیپنوتیزمی اجرا می‌شود. و تفاوت آن در تعداد سوژه‌هاست. ممکن است عامل این روشها برای تعلیم هیپنوز در یک کلاس آموزشی استفاده کند یا در یک تالار سخنرانی برای جمع کثیری از مردم ، یا در جلسه هیپنوتراپی برای درمان عده‌ای افراد که مشکل مشترک دارند، مثلا آماده سازی برای جراحی و غیره

 

پنج - هیپنوتیزم خود بخودی

 

این نوع از هیپنوتیزم در دهه اخیر بعد از درک عمیقتر جلوه های هیپنوتیزمی و بعد از شناخت مکانیسم اثر هیپنوتیزم که پایه آن تلقین و تاثیر گذاری و تاثیر پذیری است جزء هیپنوتیزم طبقه بندی شده است . بعبارت دیگر بر عکس زمانهای قدیم که هیپنوتیزم بتازگی در فرانسه نضج گرفت و شناخته شد ( ۲۳۰ سال پیش ) و فقط حالاتی را هیپنوتیزم میدانستند که سوژه های کاملاً مستعد به سرعت به عمق خلسه در مرحله سامنامبولی می رسیدند و کارهای عجیب و غریب و گاهاً مضر و آسیب زا انجام میدادند ، اکنون دیده اند که برای درمان آن خلسه های عمیق لازم نیست و درجاتی از خلسه کافی است و ارتباط با ضمیر ناخود آگاه در این سطوح هم امکان پذیر هست و تلقینات مستقیم و غیر مستقیم تاثیر گذار هستند 

 

دیده شد که بسیاری از ادراکات بشر که به عمق ضمیر ناخودآگاه نفوذ می کند با تمرکز معمولی صورت گرفته است . تمرکز بر مطالعه یک کتاب ، استماع یک سخنرانی هیجان انگیز ، مشاهده یک فیلم جذاب و قبول ناخودآگاه افکار و عقاید و تلقینات و تبلیغات غیر مستقیم آنها ، بفکر فرو رفتن و مرور خاطرات گذشته که گاهاً مثل یک پرده سینما از جلو چشم آدمی عبور میکند و هیجاناتی را ببار می آورد ، تصور آینده ای برای خود و یا پروژه ای که در دست انجام دارد و خیالپردازی در مورد آنها ، وقتی در زندگی روز مره تحت تاثیر یک فروشنده یا یک نفر دیگر قرار می گیرید همگی اینها جزء هیپنوتیزم خود بخودی و روز مره بشمار میروند . میگویند هفتاد تا هشتاد درصد مواقع تمامی افراد یک جامعه در حالت هیپنوتیزم خود بخودی و روز مره هستند . در واقع ببینید چه موقع هیپنوتیزم نیستید